De gebroken Enchodustand

Fossielen van uitgestorven beesten spreken erg tot de verbeelding. Zeker als we een dinosaurus of een prehistorisch zeemonster eens letterlijk aan de tand kunnen voelen. Vandaag was ik druk bezig met het nemen van gipsafgietsels van de snijtanden van mosasaurussen, prehistorische haaien en Enchodusvissen. Over deze laatste gaat dit verhaal. De Enchodus was een 1,5 meter lange vis die zo’n 60 miljoen jaar geleden in onze wereldzeeën rondzwom. Hij leek een beetje op een zalm, maar hij viel vooral op door zijn gekromde rijen tanden in boven- en onderkaak die meer dan 5 cm lang waren. Die gebruikte hij als een soort kooi om zijn slachtoffers op te slokken en in één keer door te slikken. Ik nam dus zo’n indrukwekkende tand voorzichtig in de hand en drukte die diep in het kleiblok dat geprepareerd was als basis voor het afgietsel. Omdat de klei vrij nat was, moest ik nogal wat kracht gebruiken om de tand terug uit de klei te krijgen. Maar net voor die tand bijna volledig uit het kleiblok loskwam, brak de punt er af… 

Een schok van ontzetting ging door me heen. Want beeld je maar eens in wat hier écht gebeurd was: tientallen miljoenen jaren geleden, op het einde van het Krijttijdperk, stierf de eigenaar van deze tand en zonk hij naar de zeebodem. De volgende miljoenen jaren  werd hij onder vele lagen afzettingsgesteenten bedolven, continenten verschoven over duizenden kilometer, periodes van grote hitte en barre koude wisselden elkaar af, zeebodems werden omhooggestuwd en steenlagen erodeerden weer weg. Zo kwam onze Enchodus weer aan de oppervlakte ergens in het huidige Marokko, waar hij werd gevonden door een fossielenjager. Voorzichtig werden zijn tanden uit de  ondergrond gebeiteld en wat later op een fossielenbeurs getoond, vanwaar ik ze meenam naar het lab. En door mijn onzorgvuldige handeling heb ik zonet in enkele seconden een einde gemaakt aan 60 miljoen jaar intactheid van deze (ondertussen weer gelijmde) Enchodustand.